18 Şubat 2018 Pazar

Manatın devalvasiyasının biznesə mənfi təsirinin azaldımasında dövlət siyasəti

Samir ƏLİYEV


2008-ci ildə ABŞ ipoteka bazarından start götürən qlobal maliyyə böhranı Avropa ölkələri də daxil olmaqla bütün ölkələri vurdu. ABŞ maliyyə bazarında yaranmış köpüyün partlaması Avropa Birliyinin, Yaponiyanın, Çinin bazarlarını çalxaladı. Dünya bazarlarında neftin ucuzlaşması isə Rusiya, Qazaxıstan, Azərbaycan kimi neft ixracatçlarının makroiqtisadi sabitliyini risk altına atdı. Həmin dövrdə bir sıra ölkələr milli valyutasını ucuzlaşdırsa da Azərbaycan öz valyutasını qorumaq siyasətini yürütdü və bunun üçün valyuta ehtiyatlarının bir hissəsini sərf etməli oldu. Qlobal böhran başlayan dövrdə - 2008-ci ilin sonuna Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatı 6,1 milyard dollar olduğu halda 2009-cu ilin sonuna 5.2 milyard dollara qədər azalmışdı. Hətta 2009-cu ilin ortasına 4,7 milyard dollara qədər azalma qeydə alınmışdı.  Sonradan dünya bazarlarında neftin qiymətinin itirdiyi mövqeləri bərpası neft ixracatçısı olan ölkələrin iqtisadi çətinliyini aradan qaldırdı. Ancaq ABŞ, Avropa, Yaponiya kimi ölkələr bir müddət mübarizə aparmalı oldular.  
2014-cü ilin sonuna doğru dünya bazarlarında neftin yenidən dəyər itirməsi bu dəfə böhranın hədəfini konkretləşdirdi.  Brent markalı neftin qiyməti 2014-cü ilin ikinci yarısında təxminən 2 dəfə azalaraq bir barel üçün 115 dollardan 56 dollara qədər ucuzlaşdı. Sonrakı aylarda neftin qiyməti hətta 29 dollara qədər endi. İqtisadiyyatı neftdən asılı olan ölkələr neft gəlirlərinin azalması fonunda iqtisadi böhran mərhələsinə qədəm qoydular. Əvvəlcə milli valyutalarını və makroiqtisadi sabitliyi qorumaq üçün valyuta ehtiyatlarını sərf etdilər, sonra isə valyuta ehtiyatlarının qorumaq üçün milli valyutalarını ucuzlaşdırmalı oldular.  Qlobal maliyyə böhranın milli valyutanı qoruyan Azərbaycan hökuməti neftin ucuzlaşması fonunda 2 dəfə kəskin devalvasiyaya getməli oldu. 2015-ci ildə milli valyutanın məzənnəsi 50% ucuzlaşaraq 1 manat üçün 1.28 dollardan 0,65 dollara qədər düşdü. Sonrakı dövrdə manatın yumşaq ucuzlaşması davam etdirildi. Hazırda 1 manatın rəsmi məzənnəsi 0,53 dollara bərabərdir.

Yazının tamı ilə buradan tanış olmaq mümkündür:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder