Samir ƏLİYEV
2008-ci ildə ABŞ ipoteka bazarından start götürən
qlobal maliyyə böhranı Avropa ölkələri də daxil olmaqla bütün ölkələri vurdu.
ABŞ maliyyə bazarında yaranmış köpüyün partlaması Avropa Birliyinin,
Yaponiyanın, Çinin bazarlarını çalxaladı. Dünya bazarlarında neftin ucuzlaşması
isə Rusiya, Qazaxıstan, Azərbaycan kimi neft ixracatçlarının makroiqtisadi
sabitliyini risk altına atdı. Həmin dövrdə bir sıra ölkələr milli valyutasını
ucuzlaşdırsa da Azərbaycan öz valyutasını qorumaq siyasətini yürütdü və bunun
üçün valyuta ehtiyatlarının bir hissəsini sərf etməli oldu. Qlobal böhran
başlayan dövrdə - 2008-ci ilin sonuna Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatı 6,1
milyard dollar olduğu halda 2009-cu ilin sonuna 5.2 milyard dollara qədər
azalmışdı. Hətta 2009-cu ilin ortasına 4,7 milyard dollara qədər azalma qeydə
alınmışdı. Sonradan dünya bazarlarında
neftin qiymətinin itirdiyi mövqeləri bərpası neft ixracatçısı olan ölkələrin
iqtisadi çətinliyini aradan qaldırdı. Ancaq ABŞ, Avropa, Yaponiya kimi ölkələr
bir müddət mübarizə aparmalı oldular.
2014-cü ilin sonuna doğru dünya bazarlarında neftin
yenidən dəyər itirməsi bu dəfə böhranın hədəfini konkretləşdirdi. Brent markalı neftin qiyməti 2014-cü ilin
ikinci yarısında təxminən 2 dəfə azalaraq bir barel üçün 115 dollardan 56 dollara
qədər ucuzlaşdı. Sonrakı aylarda neftin qiyməti hətta 29 dollara qədər endi. İqtisadiyyatı
neftdən asılı olan ölkələr neft gəlirlərinin azalması fonunda iqtisadi böhran
mərhələsinə qədəm qoydular. Əvvəlcə milli valyutalarını və makroiqtisadi sabitliyi
qorumaq üçün valyuta ehtiyatlarını sərf etdilər, sonra isə valyuta
ehtiyatlarının qorumaq üçün milli valyutalarını ucuzlaşdırmalı oldular. Qlobal maliyyə böhranın milli valyutanı
qoruyan Azərbaycan hökuməti neftin ucuzlaşması fonunda 2 dəfə kəskin devalvasiyaya
getməli oldu. 2015-ci ildə milli valyutanın məzənnəsi 50% ucuzlaşaraq 1 manat
üçün 1.28 dollardan 0,65 dollara qədər düşdü. Sonrakı dövrdə manatın yumşaq
ucuzlaşması davam etdirildi. Hazırda 1 manatın rəsmi məzənnəsi 0,53 dollara
bərabərdir.
Yazının tamı ilə buradan tanış olmaq
mümkündür:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder